یوپی‌اس یا منبع تغذیهٔ بدون وقفه (به انگلیسی: Uninterruptible power supply یا UPS) وسیله‌ای است که در کنار یک رایانه (یا مصرف‌کنندهٔ برقی دیگر) نصب می‌شود و هنگام قطع یا تغییرات شدید ولتاژ ورودی، امکان ادامهٔ کار در حالت نرمال را برای مصرف‌کننده فراهم می‌کند.

UPSهای کوچک معمولاً درون خود، یک باتری دارند که هنگام وجود برق در حالت عادی آن را شارژ می‌کنند. هنگام قطع برق یا افت ولتاژ زمانی که ولتاژ از یک مقدار کمتر شود UPS به‌طور اتوماتیک منبع تغذیه رایانه را از برق شهر به باتری موجود درون خود تغییر می‌دهد این کار در مدت زمانی حدود یک یا ۲ میلی‌ثانیه انجام می‌پذیرد و در نتیجه رایانه متوجه قطع جریان الکتریکی نشده و به کار خود ادامه

ر کشورهای پیشرفته علیرغم قطع برق شهر، دستگاه یو پی اس از وسایل ضروری کامپیوترها محسوب می­شود. به عنوان مثال در صورت وجود کوچکترین اغتشاش در برق شهر بخش کنترل کامپیوتر، با تولید یک پالس موجب خاموش و روشن شدن مجدد (Restart) کامپیوتر می­گردد. لذا با این عمل اطلاعاتی که در حافظه RAM سیستم وجود دارد، از بین رفته و زیان­های جبران­ناپذیری به کاربر وارد شده و حاصل کار کاربر در چند لحظه از بین می­رود.

در مورد سایر سیستم­های حساس نظیر دستگاه­­های مخابراتی و شبکه­ های اطلاعاتی نیز با قطع یا تغییر مشخصات منبع تغذیه، هماهنگی بخش­های مختلف دستگاه به هم خورده و بر اثر قطع و وصل­های متوالی، علاوه بر صدماتی که به قطعات دستگاه وارد می­شود، عملکرد کل سیستم با اختلال مواجه می­گردد. با توجه به مطالب فوق، نیاز به وجود دستگاهی که بتواند جایگزین مناسبی برای برق شهر در مواقع اضطراری گردیده و با حذف اختلالات شبکه تغذیه مدارات حساس را بر عهده گیرد، نمایان می­شود.

برق اضطراری در چه سیستم هایی استفاده میشود؟

این نوع منابع تغذیه برق اضطراری که معمولا انرژی خود را از باتری یو پی اس تامین میکنند در مکانهایی مانند اتاق عمل بیمارستان – اتاق کامپیوتر یا دیتا سنتر – سیستمهای نظامی و بانک ها و غیره مورد استفاده قرار میگیرند.

در مقابل سیستمهایی که از دیزل ژنراتور و مولد برای تولید برق اضطراری استفاده میکنند بدلیل اینکه موتور مکانیکی برای راه اندازی نیازمند زمان است همانگونه که پیش از این گفتیم دارای تاخیر در وصل برق اضطراری خواهند بود.

لذا با توجه به خصوصیات و نیاز محل مورد استفاده، یکی از این سیستمها یا ترکیبی از هر دو نوع سیستم برق اضطراری (یو پی اس و ژنراتور) ممکن است استفاده گردد. در صفحه بعد نمونه هایی از منابع تغذیه اضطراری و محل مورد استفاده آنها ذکر میگردد.

سیستم های حساس امنیتی و برق اضطراری

در سیستمهای ایمنی وحفاظتی نظیر سیستم اعلام حریق و سیستم دوربین مدار بسته یاسیستم اعلام سرقت برق اضطراری بدون وقفه جزو اقلام ضروری سیستم بوده و بسیار مهم میباشد.

معمولا چون ولتاژ تغذیه این سیستمها ولتاژ پایین dc و در حدود ۶ و ۱۲و ۲۴ ولت میباشد لذا در خود تابلوی اصلی سیستم محلی برای باتریهای اضطراری بجاییو پی اس در نظر میگیرند.

این باتریها به مدار الکترونیکی تابلو وصل میگردند و در زمان وجود برق شهر توسط سیستم شارژ وآماده نگه داشته میشوند وهنگام قطع برق شبکه بدون تاخیر وارد مدار شده وبرق اضطراری سیستم را تامین مینمایند.

مدت زمان تامین برق اضطراری بستگی به ظرفیت باتریهای مورد استفاده و مصرف سیستم دارد.مشخصات باتری مورد نیاز معمولا در راهنمای پانل اصلی ذکر میگردد.در صورت طولانی شدن زمان قطع برق شهر در اینگونه سیستمها باید قبل از اینکه شارژ باتری پایین بیاید و باطری یو پی اس کارآیی خود را از دست بدهد آنرا با باتری پر تعویض نمود.

برای کامپیوترها وسایر دستگاههایی که در صورت قطع برق امکان از دست رفتن اطلاعات در آنها وجود دارد.

یا برای مواردی مانند تجهیزات اتاق عمل که نیاز به اعمال برق اضطراری میباشد. از منابع تغذیه بدون تاخیراستفاده میگردد.

در یو پی اس ها برق باتری یو پی اس ها توسط مدار اینورتر به ولتاژ ۲۲۰ V AC تبدیل میگرددو در صورت قطع برق شهر در عرض چند میلی ثانیه در اختیار سیستم قرار میگیرد.

توانهای مختلف سیستم های برق اضطراری

یو پی اس در توانهای متفاوتی نظیر ۳۰۰ -۷۰۰ -۱۰۰۰ -۶۰۰۰ – ۱۰۰۰۰ولت آمپر و … ساخته میشوند وباید با توجه به تعداد ومصرف دستگاههایی که باید تغذیه شوند یوپی اس با توان مناسب را انتخاب نمود .

البته معمولا رنج یو پی اس های بالای ۱۰KVA به صورت سه فاز استفاده می شود.

علاوه بر محدودیتی که توان خروجی یو پی اس در تعداد دستگاههای مورد تغذیه ایجاد میکند محدودیتی نیز در زمان تغذیه دستگاهها وجود دارد.هر چه ظرفیت باطریها بیشتر باشد مدت طولانی تری میتوان دستگاهها را تغذیه کرد.

باتریها بطور جداگانه یا در کابینتهای خاصی (BATTERY PACK) قرار میگیرد و به ترمینال ورودی DC در پشت یوپی اس وصل می شوند. یو پی اس ها با ولتاژ ,۱۲ V DC   ۲۴و۴۸ تغذیه می شوند.

برای ولتاژ ۲۴ ولت دو باطری ۱۲ ولت و برای ۴۸ ولت ۴ باطری کاملا یکسان را با هم سری کرده و به یو پی اس وصل می کنند.

معمولاً یو پی اس ها دارای تنظیم کننده اتوماتیک ولتاژمی باشند.